Το δυσκολότερο, ίσως, κεφάλαιο της ανθρώπινης ζωής είναι οι διαπροσωπικές σχέσεις. Σχέσεις ερωτικές, συζυγικές ή, γενικότερα, δυαδικές, που αποτελούν βασικό στοιχείο της καθημερινότητας αλλά και της ψυχικής υγείας του ατόμου. Οι περισσότεροι άνθρωποι μπαίνουν σε μια σχέση με επιθυμίες και όνειρα για το είδος και την ποιότητά της, αλλά σπάνια με τη γνώση ότι και οι ίδιοι θα πρέπει να έχουν ενεργητικό ρόλο, να επενδύσουν και να δημιουργήσουν τις κατάλληλες συνθήκες για να ευδοκιμήσει η σχέση τους και να αποκομίσουν από αυτή τα οφέλη που φαντάζονται.
Διαφωνίες και προβλήματα στις σχέσεις πάντα υπάρχουν και είναι λογικό και υγιές. Τι συμβαίνει όμως όταν τα ζευγάρια μοιράζονται και τον ίδιο επαγγελματικό χώρο; Για πολλά ζευγάρια το να δουλεύουν μαζί αποτελεί μία πραγματικότητα, είτε το επέλεξαν είτε όχι. Εκεί, τα πράγματα περιπλέκονται και μπορεί πιο εύκολα, αν δεν κρατηθούν λεπτές ισορροπίες, να ξεφύγουν από τον έλεγχο, με αποτέλεσμα οι σχέσεις να οδηγούνται σε αδιέξοδο. Δεν σημαίνει όμως ότι, αν κρατηθούν οι λεπτές αυτές ισορροπίες, δεν μπορούν τέτοιου είδους σχέσεις να ευδοκιμήσουν. Η συνεργασία και η συνύπαρξη δεν σημαίνει απαραίτητα ταύτιση και συγχώνευση. Εξάλλου, όταν δύο άνθρωποι έχουν αγάπη, σεβασμό, κατανόηση και καλή επικοινωνία μέσα στο σπίτι τους, μπορούν το υγιές αυτό κλίμα να το μεταφέρουν και σε οποιονδήποτε άλλο χώρο. Αν πάλι το ζευγάρι έχει σημαντικές διαφορές και δυσκολίες, η σχέση του θα είναι παντού προβληματική και ετοιμόρροπη.
Η επαγγελματική συνύπαρξη θεωρείται θετική, γιατί δίνει στο ζευγάρι την ευκαιρία της συχνότερης επικοινωνίας σε μια εποχή που τα πάντα κινούνται με ταχύτατους ρυθμούς και όλοι μας παραπονιόμαστε για την έλλειψη χρόνου και επαφής με τους σημαντικούς «άλλους» της ζωής μας. Επιπλέον, εξυπηρετούνται πολλοί πρακτικοί λόγοι, γιατί συνήθως τα ζευγάρια που εργάζονται μαζί μετακινούνται με το ίδιο όχημα (αν υπάρχει κοινό ωράριο), έχουν τις ίδιες συνήθειες στην ώρα του φαγητού και του ύπνου, κάτι που μειώνει διαφωνίες και πίεση και συντελεί θετικά στην ευκολότερη καθημερινότητα του ατόμου. Προσοχή, όμως, να μη χάνεται το μέτρο. Η ευκαιρία της συχνότερης επικοινωνίας και συνύπαρξης πρέπει να αξιοποιείται δημιουργικά και ποιοτικά, γιατί το να μιλάμε διαρκώς για επαγγελματικά σχέδια και προβλήματα μπορεί να γίνει μονότονο και να απειλήσει τη ρομαντική πλευρά της σχέσης.
Τα προβλήματα ξεκινούν όταν στον εργασιακό χώρο αρχίζει να αναπτύσσεται ο ανταγωνισμός και η ρουτίνα, που μπορούν όμως να λυθούν με αμοιβαία κατανόηση και καλή θέληση. Εντονότερα προβλήματα προκύπτουν όταν υπάρχει σχέση προϊσταμένου και υφισταμένου, κυρίως όταν επικρατεί σύγκρουση μεταξύ λογικής και συναισθήματος στην αντιμετώπιση καταστάσεων ή στις περιπτώσεις επιλογών. Η διάρκεια της συναισθηματικής φόρτισης μπορεί να οδηγήσει σε συγκρούσεις, σε αδιαφορία και ενίοτε σε κατάθλιψη. Χαρακτηριστικές επίσης είναι και οι περιπτώσεις που γυναίκες, με ίδια ή και περισσότερα προσόντα από τον άνδρα τους, προτάσσοντας την οικογενειακή ηρεμία και ισορροπία, επιλέγουν τη θέση του υφισταμένου, ικανοποιώντας ταυτόχρονα και την ανάγκη του συζύγου για υπεροχή. Είναι σημαντικό λοιπόν για το ζευγάρι να έχει καθορίσει εξ αρχής ποιες είναι οι υποχρεώσεις του καθενός στον κοινό εργασιακό χώρο, οι κανόνες συμπεριφοράς που διέπουν την εργασιακή σχέση και τα χαρακτηριστικά της. Ο καθορισμός των ορίων περιλαμβάνει και το γεγονός ότι χρειάζεται να σχετίζεσαι με το σύντροφό σου, όπως με οποιονδήποτε άλλο συνάδελφο / εργαζόμενο, χωρίς να εμπλέκεται το συναίσθημα, η υπερβολική οικειότητα ή άλλα θέματα που μπορεί να υπάρχουν εκτός δουλειάς.
Συνήθως, τα προβλήματα προκύπτουν όταν δεν έχουν οριστεί με σαφήνεια οι ρόλοι και οι προσδοκίες του καθενός στο κοινό εργασιακό περιβάλλον και όχι μόνο. Αμοιβαία συμφωνηθέντες ρόλοι θα πρέπει να εφαρμόζονται και στο σπίτι, π.χ. ποιος είναι υπεύθυνος για τις δουλειές του σπιτιού, για τα οικονομικά, τα ψώνια κ.ά.
Οι περισσότερες σχέσεις αποτυγχάνουν, επειδή οι ρόλοι των δύο συντρόφων δεν έχουν συμφωνηθεί. Η διατήρηση ενός αυθεντικού και καλού κλίματος επικοινωνίας μεταξύ του ζευγαριού θα βοηθήσει στην επίλυση των δυσκολιών και θα συμβάλει στο να αντιμετωπιστούν εγκαίρως πιθανά προβλήματα. Μη ξεχνάμε ότι το καλό κλίμα επικοινωνίας προϋποθέτει ειλικρίνεια. Τα ψέματα και τα μυστικά σε μια σχέση δημιουργούν περισσότερα προβλήματα από αυτά που υποτίθεται ότι λύνουν, με συνέπεια να αποδυναμώνουν τη σχέση και να διαβρώνουν την εμπιστοσύνη και την εγγύτητα του ζευγαριού.
Επιπλέον, προκειμένου το ζευγάρι να διαφοροποιήσει την εργασιακή του σχέση από την προσωπική, θα ήταν ωφέλιμο να έχει οριστεί ένα προσυμφωνηθέν χρονικό διάστημα της ημέρας, κατά το οποίο δεν θα συζητούν θέματα που σχετίζονται με την εργασία. Πολλοί ειδικοί υποστηρίζουν ότι δεν θα πρέπει τα προβλήματα και γενικότερα τα θέματα της δουλειάς να μεταφέρονται στο σπίτι, κάτι το οποίο είναι πρακτικά αδύνατον, ιδιαίτερα στις μέρες μας, που οι περισσότεροι περνούν αρκετές ώρες στη δουλειά. Αν τηρηθεί το παραπάνω προσυμφωνηθέν χρονικό διάστημα και βρει το ζευγάρι το χρόνο και τη διάθεση να τονώσει τη συντροφική του πλευρά, οργανώνοντας μία κοινή έξοδο, μία βόλτα, ένα δείπνο, αξιοποιώντας έτσι τον κοινό του χρόνο με δραστηριότητες, θα καταπολεμήσει τη ρουτίνα και θα τροφοδοτήσει θετικά τη σχέση του.
Μία παγίδα, στην οποία συχνά πέφτουν τα ζευγάρια που μοιράζονται την ίδια επαγγελματική στέγη, είναι η εργασιακή απομόνωση από τους άλλους συναδέλφους τους. Ζευγάρια, που εργάζονται μαζί, πρέπει να φροντίζουν να μην απομονώνονται στο εργασιακό τους περιβάλλον. Θα ήταν ωφέλιμο προκειμένου να διαμορφώσουν έναν ευρύτερο εργασιακό κύκλο συνεργατών, που θα τους παρέχει στήριξη και ποικιλομορφία απόψεων και ιδεών, να επιδιώκουν να συνεργάζονται όσο το δυνατόν περισσότερο με συναδέλφους, ξεχωριστά και διαφορετικά, και να συμπεριφέρονται ως δύο άτομα που ναι μεν έχουν κοινή προσωπική ζωή, αλλά μπορούν και να σχετίζονται με τους συναδέλφους τους ως αυτόνομες οντότητες, όπως θα συνέβαινε και στην περίπτωση που θα είχαν ξεχωριστές δουλειές.
Συμπληρωματικά με την παραπάνω παγίδα, πολλά ζευγάρια που ζουν και εργάζονται μαζί συχνά δεν επιδιώκουν να διατηρήσουν την περαιτέρω κοινωνική τους ζωή και τις υπάρχουσες φιλικές τους σχέσεις ή να αναζητήσουν νέες. Συνεπώς, προσπαθούν να καλύψουν όλες τις ανάγκες τους για συναναστροφή και κοινωνικότητα σ’ ένα άτομο – το σύντροφό τους. Επειδή όμως χρειάζεται καθένας μας να έχει στόχο πρωτίστως την προσωπική του αυτοβελτίωση και εξέλιξη, είναι ιδιαίτερα ωφέλιμο οι σύντροφοι να περνάνε χρόνο με φίλους· για παράδειγμα οι γυναίκες να συζητούν με φίλες τα δικά τους, να έχουν κοινές εξόδους και οι άνδρες να παρακολουθούν κάποιο αθλητικό αγώνα και να έχουν ένα κοινό χόμπι με φίλους τους.
Κλείνοντας, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι η σχέση και η δέσμευσή μας απέναντι σ’ έναν άνθρωπο, είτε εργαζόμαστε στον ίδιο επαγγελματικό χώρο είτε όχι, θα πρέπει να τοποθετείται πάνω από συμφέροντα, εγωισμό και φιλοδοξίες. Το κάθε μέλος θα πρέπει να έχει το άλλο σε απόλυτη προτεραιότητα και να το δείχνει καθημερινά, λεκτικά και πρακτικά. Η διατήρηση μιας σχέσης χρειάζεται καθημερινή προσπάθεια, ανιδιοτελή αφοσίωση και διαρκή επένδυση για να κρατήσει την αρχική της φλόγα και να αντισταθεί κατά το δυνατόν στην αναπόφευκτη φθορά, αλλά και σεβασμό ως μια στάση ζωής, που διακρίνεται από ευγένεια, αβρότητα και λεπτότητα προς το άλλο άτομο.